Τετάρτη, 27 Νοεμβρίου 2019 20:54

Μεσημέρης Περικλής

mes p4

Ο Περικλής Μεσημέρης γεννήθηκε το 1895 στον οικισμό Άγιος Γεώργιος του χωριού Βιρός από οικογένεια αγροτών.

Μετά τις γυμνασιακές σπουδές του στην πόλη της Κέρκυρας, το 1912, κατατάχθηκε στο 6ο Σύνταγμα Πεζικού στο Παλαιό Φρούριο του νησιού. Αναδείχθηκε, σταδιακά, σε υψηλόβαθμο αξιωματικό του Στρατού.

Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους, καθώς και στη Μικρασιατική εκστρατεία, με τη Μεραρχία Αρχιπελάγους, έχοντας τον βαθμό του υπολοχαγού. Για τις ικανότητές του στις μάχες είχε κριθεί από συναδέλφους του άξιος να του απονεμηθεί Αριστείο Ανδρείας.

Οι δημοκρατικές, αντιμοναρχικές και φιλοβενιζελικές πεποιθήσεις του στάθηκαν η αιτία να αποστρατευτεί το 1935, ενώ έφερε τον βαθμό του ταγματάρχη Πεζικού. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Με την κήρυξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου το  1940, ενώ ήταν 45 ετών, παρουσιάστηκε στο Φρουραρχείο της Θεσσαλονίκης και ζήτησε να στρατευτεί. Ωστόσο, λόγω των δημοκρατικών φρονημάτων του, η αίτησή του απορρίφθηκε.

Αργότερα, ανταποκρίθηκε με όλες τις δυνάμεις του στο πατριωτικό κάλεσμα του ΕΑΜ και του ΚΚΕ και έθεσε εαυτόν στη διάθεση του ΕΛΑΣ. Για την απόφασή του αυτή και τη συνεργασία του με τους κομμουνιστές μέλη των Ταγμάτων Ασφαλείας στο Μακρυχώρι της Βέροιας, όπου είχε εν τω μεταξύ μετοικήσει, βιαιοπράγησαν εναντίον του γιου του Μανώλη, ο οποίος λίγο μετά, σε ηλικία 17 ετών περίπου, ακολούθησε τον πατέρα του στις δυνάμεις του ΕΛΑΣ στο όρος Βέρμιο και αργότερα στάλθηκε σε Σχολή Αξιωματικών του ΕΛΑΣ στη Θεσσαλία. 

Ο Περικλής Μεσημέρης ήταν διοικητής του 16ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στο όρος Βέρμιο στον νομό Ημαθίας και έλαβε μέρος σε διάφορες μάχες εναντίον των ναζιστικών δυνάμεων. Μαζί του είχε, απλό μαχητή, τον πολύ νεαρό ακόμα γιο του Μανώλη Μεσημέρη. 

Τον Απρίλιο του 1944, στη διάρκεια μάχης και ενώ οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ προσπαθούσαν να διαβούν τον υπερχειλισμένο τότε ποταμό Αλιάκμονα και είχαν καταφέρει σοβαρές απώλειες στον εχθρό, σκοτώνοντας και έναν συνταγματάρχη τους, αιχμαλωτίστηκε. Ο Περικλής Μεσημέρης, όπως έχει αναφέρει ο ερευνητής - συγγραφέας της περιοχής Στέργιος Αποστόλου, καθώς επισκεπτόταν ένα προς ένα τα μαχόμενα τμήματα του ΕΛΑΣ «έπεσε σε ενέδρα Γερμανών στο χωριό Δραζίλοβο και συνελήφθη». Στις μάχες εκείνες ο ΕΛΑΣ είχε τίμημα 130 νεκρούς, 180 τραυματίες και 21 αιχμαλώτους.

Σύμφωνα με σχετική μαρτυρία άλλου αιχμαλώτου, κατά τη διάρκεια της ανάκρισής του από Γερμανό αξιωματικό «διατάχθηκε να πετάξει κάτω το δίκοχό του και να ποδοπατήσει το σήμα του ΕΛΑΣ. Ο Μεσημέρης αρνήθηκε να εκτελέσει τη διαταγή του Γερμανού αξιωματικού». Αντ' αυτού, σήκωσε τον δείκτη του δεξιού του χεριού, τον ακούμπησε στο μέτωπό του και απάντησε περήφανα: «Πρώτα εδώ και ύστερα θα πετάξω το δίκοχο».

Φυλακίστηκε από τους Γερμανούς στο στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη, όπου βρίσκονταν φυλακισμένοι πολλοί αγωνιστές. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς τις 6 Ιουνίου 1944 στα Διαβατά της Θεσσαλονίκης, μαζί με άλλους 100 αντιστασιακούς και αντιφασίστες, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Κώστας Χατζήμαλης, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και Γραμματέας της Οργάνωσης Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ. Η εκτέλεση έγινε στο ύψος του 9ου χλμ. της οδού Θεσσαλονίκης - Κιλκίς.

 

mes p2

Από εκδήλωση στο μνημείο στη Θεσσαλονίκη

 

Έναν ακριβώς χρόνο μετά, τις 6 Ιουνίου 1945, η ημερήσια εφημερίδα «Λαϊκή Φωνή», όργανο του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ, δημοσίευσε τη μαρτυρία ενός πρώην κρατούμενου του «Παύλου Μελά» που έζησε τη φρίκη:

 

«Ένα ουρλιαχτό σφύριγμα του φύλακα, μας φέρνει όλους στα παράθυρα του θαλάμου. Ο φύλακας με σκυμμένο το κεφάλι και με ένα χαρτί στο χέρι μπαίνει στο κτίριο των υποδίκων και ανεβαίνει τις σκάλες. Φεύγει και η τελευταία μας ελπίδα. Κανείς δεν τολμά να κοιτάξει τον άλλο, γιατί τα μάτια θα πουν ότι δεν τολμούν να αρθρώσουν τα χείλη.

 

Ένα κλειστό αυτοκίνητο, η κλούβα, σταματά στα γραφεία και ξερνά τους λυσσασμένους πεταλάδες. Ο αρχιφύλακας με επίσημο πανηγυρικό ύφος, λυγίζει σε κάθε προσταγή τους. Ακούγεται θόρυβος στις σκάλες. Οι μελλοθάνατοι κατεβαίνουν κατά δεκάδες. Όλοι χαμογελαστοί, αποφασισμένοι να αντικρύσουν παλικαρίσια τους άνανδρους χιτλερικούς φονιάδες. Πετούν τα τρόφιμά τους, κονσέρβες του Ερυθρού Σταυρού, στους φύλακες που σαν πειναλέοι σκύλοι τ’ αρπάζουν λαίμαργα.

 

Ξεσπούν σε αντιφασιστικά τραγούδια. Ζητωκραυγάζουν.

 

Ζήτω η Ελλάδα.

 

Ζήτω η λευτεριά.

 

Ζήτω οι αντάρτες.

 

Ζήτω το ΕΑΜ.

 

Εμείς μαρμαρωμένοι, μες' από τα σίδερά μας, κλαίμε, χωρίς να αρθρώνουμε λέξη. Ο αξέχαστος φοιτητής Τάκης Μάργαρης μας καθησυχάζει: Μην κλαίτε, ο αγώνας θέλει θυσίες. Εσείς θα ζήσετε. Εκδικηθείτε μας. Ο Βασίλης Χαλκιόπουλος σέρνει το χορό του Ζαλόγγου μπρος στους έκθαμβους, αφηνιασμένους πεταλάδες.

 

Ακολουθούν σκηνές ασύλληπτες, άφθαστου μεγαλείου! Ξαναζεί το Ζάλογγο! Ξαναζεί το Μεσολόγγι! Ο χάρος σταματά… υποχωρεί σκιαγμένος… και μόνο ο φασισμός γελά σαρκαστικά….

 

101 ήρωες, νέοι, παλληκάρια, φοιτητές, διανοούμενοι, εργάτες, αγρότες, μέλη του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, αντιπρόσωποι απ' όλη την Ελλάδα έπεσαν σαν σήμερα, 6 Ιούνη 1944, θύματα του γερμανικού φασισμού και των ντόπιων εθνοπροδοτών… Άφησαν άκλαυστα την τελευταία τους πνοή που γέννησε τη ζήδωρη αύρα της λευτεριάς μας».      

 

Μετά την Κατοχή, το αντιδραστικό καθεστώς που επικράτησε έκοψε από την οικογένεια του νεκρού διοικητή του 16ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ τη σύνταξη που του είχε δοθεί μετά την αναγκαστική αποστρατεία του το 1935, θεωρώντας ότι είχε προσχωρήσει στο κομμουνιστικό στρατόπεδο.

 

mes p3

Το μνημείο στο χωριό Βαρυπατάδες

 

Το 1993 ο Δήμος Βέροιας αποφάσισε και έδωσε το όνομα του  Περικλή Μεσημέρη σε δρόμο της πόλης. Το 2000, με απόφαση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, αποδόθηκε στον Κερκυραίο ήρωα ο βαθμός του ταξίαρχου. Το 2002 ο Δήμος Βέροιας, ανταποκρινόμενος σε πρόταση γιου του εκτελεσμένου διοικητή του 16ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, μετονόμασε τον δρόμο σε οδό Ταξίαρχου Περικλή Μεσημέρη.

Επίσης, με απόφαση του Δήμου Θεσσαλονίκης το όνομα του Περικλή Μεσημέρη έχει δοθεί σε δρόμο στην περιοχή της Αγίας Τριάδας, όπου κατοικούσε.

Τις 29 Ιουνίου 2016, στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης στη Σταυρούπολη της Θεσσαλονίκης, απέναντι από το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά, οργάνωσε εκδήλωση τιμής για τους 101 εκτελεσμένους η Οργάνωση βορειοδυτικών συνοικιών Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, τιμώντας τη θυσία όλων των αγωνιστών.

Ακόμη, τις 8 Ιουνίου 2017 ο Δήμος Παύλου Μελά, στη Θεσσαλονίκη, οργάνωσε ανάλογη εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους 101 εκτελεσμένους από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής.

Το όνομα του Περικλή Μεσημέρη περιλαμβάνεται στο μνημείο ηρώων στο χωριό Βαρυπατάδες, στην Κέρκυρα, κοντά στο χωριό Βιρός.

Επίσης, περιλαμβάνεται σε τιμητική επιγραφή στα γραφεία της Οργάνωσης Κέρκυρας του ΚΚΕ, στην πόλη του νησιού, με τα ονόματα Κερκυραίων που έπεσαν μαχόμενοι για τα υψηλότερα ιδανικά.

4

Τελευταία τροποποίηση στις Τρίτη, 17 Δεκεμβρίου 2019 20:19

Please publish modules in offcanvas position.